يعني:هر كس در مسجدي از مساجد خدا چراغي بر افروزد، تا وقتي كه در آن مسجد، پرتوي از آن چراغ ميتابد، فرشتگان و حاملان عرش، برايش استغفار ميكنند.
از اين رو، هر كاري كه به رونق و جلاي مسجد بيفزايد و مركزيت آنرا تثبيت كند و به نظافت و طهارت و تميزي آن كمك كند و محتواي آموزشي و تربيتي آنرا غنيتر سازد مورد تشويق اسلام است، و هر چه كه به آلودگي و بي اعتنائي و بي حرمتي بيانجامد و عامل غفلت و سرگرمي و دنيا زدگي گردد، مورد نهي و نكوهشميباشد.دستورات و احكام مربوط به مسجد، به خوبي اين مسئله را روشن ميكند.
مسجد آباد كدام است؟
اولين مسجدي كه در اسلام ساخته شد مسجد«قبا»بود كه پس از هجرت پيامبر از مكه به مدينه، احداث گرديد.
زير بناي اساسي اين مسجد، «تقوا»بود. (لمسجد اسس علي التقوي من اول يوم...)
در قرآن كريم، نسبتبه آباد كردن مساجد و ساختن آنها، آيهاي است كه ميفرمايد:
«مساجد خدا را، تنها كساني آباد ميكنند كه به خدا و قيامت ايمان داشته و نماز را برپا ميدارند، زكات ميپردازند و جز از خدا، از احدي نميترسند» . (انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الآخر و اقام الصلوة و آتي الزكاه و لم يخش الا الله...)
امام صادق _ عليه السلام _ هم در حديثي بيان فرموده است كه از جمله سه چيزي كه روز قيامتبه خداوند شكايت ميكنند، يكي هم مسجد خراب و ويراني است كه اهل آن، در آنجا نماز نميخوانند.
نماز نخواندن در مسجد، خرابي مسجد است، در مقابل، عمران و آبادي آن، به حضور فعال مردم براي عبادت و سياست در مسجد است.
پس، عمارت مسجد مورد توجه اسلام است و«مسجد معمور»و آباد، مطلوب دين.ولي چه مسجدي آباد است و كدام مسجد، ويران؟
آبادي مسجد، به نقشه مهندسي و مصالح ساختماني خوب و خرج زياد و شكوه ظاهري نيست.بلكه به اثر بخشي آنست، به استفاده صحيح از مسجد است.مهم، شكوه معنوي و جلالت و عظمت عرفاني و الهي آنست، نه كاشيهاي معرق و درها و رواقهاي بلند و سنگفرشهاي ظريف و قيمتي و در و پيكرهاي منبت كاري شده!...
آبادي مسجد، به آنست كه مركز معنويت و عبادت براي خدا و ايجاد رابطه با خالق باشد، آموزشگاه دين و حكمت و كانون برپائي شعائر دين باشد.مسجد، به پايگاه بودن براي امور مسلمين و معبد و مصلا بودن آباد است، و به علم و عبادت، به تواضع و عبوديت، به مركزيتحضور دينداران، به تدريسها و تعليمها، به حلقههاي آموزشي و درسي، به محافل ادبي و بلاغت و نقد، و به مجمعهاي علمي و اخلاقي بودن، معمور است.
آبادي مسجد، به نماز و به دعاست عمران وي از همت و اخلاص شماست آباد كن از نماز، تو خانه حق شكرانه نعمت كه خدا داده تو راست
آبادي مسجد، به بيان فقه و علوم اهلبيت در آنها، به ارشاد و امر بمعروف و نهي از منكر و دعوت به خير است، نه به كاشي و گنبد و تزئينات.
امام علي _ عليه السلام _ مي فرمايد: «زماني بر مردم ميآيد كه در ميان مردم، باقي نميماند از قرآن مگر نشانهاش، و از اسلام، مگر نامش، در آنروزگار، مساجدشان از جهتساختماني آباد است ولي از جهت هدايت، خراب است».
پس، آبادي از نظر معماري، در حال خراب بودن محتوائي از جهت هدايت، سود و ارزشي ندارد.آنروز كه مسلمين به مساجد روي ميآوردند تا خدا را عبادت كنند و آداب اسلام را بياموزند و دين را فرا گيرند، مساجد، كوچك و ساده بود با ديواري به ارتفاع امتيك انسان.
مساجد امروزي در جهان اسلام، گر چه هم از جنبه تعداد، افزايش يافته و هم آبادتر است و خرجهاي زياد و هزينههاي بيشتر دارد، ولي«مسجد رو»كم است و مساجد، كمتر در خدمت اهداف عظيم اسلامي ميباشد.يكي از محققان مينويسد:
«...مساجد، كاخهائي براي افتخار نيستند، بلكه براي خضوع و خشوع و عبادت و بيان آداب اسلامي و مناجات و نيايشاند.عظمت مساجد، به زنده نگهداشتن آنها، با ياد خدا و امر بمعروف و نهي از منكر و ارشاد مردم براه مستقيم است، نه به ديوارهاي بلند و قبههاي رفيع و ستونهاي برافراشته و گلدستههاي سر بفلك كشيده...از همينجاست كه گرچه شكوه ظاهري و هنري و معماري مساجد افزايش يافته ولي در جان بيننده، آن هيبت و زيبائي و جلال را بر نميانگيزد.مسجد پيامبر در صدر اسلام، با آن وضع سادهاي كه داشت، آن هيبت و عظمت معروف را دارا بود، بدون اينكه سادگي، از قدر و جلال آن بكاهد.در عين حال، هنر و زيبائي و تزئينات و شكوه معماري و عظمتبناي مساجد ديگر هم باعثبالا رفتن ارزش مساجد ديگر نشده است...»
البته، نبايد فراموش كرد:تقدس و محتواي مسجد بوده كه باعث ميشده است تا مسلمين به شكل ظاهري آن هم اهميت داده و در بناي مساجد با شكوه جهت استفادههاي خوب، همت گمارند و اگر خراب و فرسوده، يا تنگ و كم ظرفيت ميشد، تجديد بنا و تعمير كنند يا بر وسعتش بيفزايند.خود عقيده ديني، بخصوص در زمينه ساختن و آباد كردن و بناي مساجد، نقش مهمي ايفا كرده است.
مسجد و جايگاه ويژه آن در اسلام بخش دوم
نوشته شده توسط Alfa-x
منتشر شده در
مساجد
ارسال نظر
کادرهایی که با علامت (*) مشخص شده اند وارد کردن اطلاعات در آنها الزامی می باشد. کد HTML مجاز نیست.